Bir kurnazlık ederek sarhoş gibi kendimi oraya atayım, atayım da (bakayım),
O cihanın canı orada mıdır?
Ya maksadına erişeyim, o yurda ayak basayım,
yahut da gönlüm gibi, başımı da, vereyim elden çıkarayım, gitsin.
Sevgilim! Âb-ı hayat senin yüzündeki terden bir damladır geceleri gök yüzünde dolaşan nur saçan ay, senin yüzünün parıltısının bir eseridir. Ben;
“Bu uzun gecede ay ışığı istiyorum” dedim, düşünmedim ki
O, gece senin siyah saçlarının karanlığı, Ay ışığı ise senin yanakların.
Kürklü hırka ile çarığı unutma! Onun arkasından gitmenin ne yeri var! Korku nerede kalır? Rastgele bir şey yeme ki, sonunda eğer onu yemeseydim daha iyi olurdu, yahut keski hiç yemeseydim, demeyesin. önce kumaşı ölç, sonra kes, işlerimizde daima iyi, güzel tedbirler alalım. Kur’an’da, “Uykunuzu size rahat sebebi, geceyi size örtü kıldık. Gündüzü de geçiminizi sağlamak için ayırdık,” (K. 78/9, 10) buyurulmuştur. Uykunuzu rahat, gecenizi örtü kıldım buyurulması ayıklık haline işarettir. Gündüzü geçim zamanı kıldık buyurulması da, küçük balıkları yiyerek geçinen büyük balığın haline şükretmesi gibidir. Denizde sular arasında bir aydınlık belirdi, gemiciden sordum, hiç bir ses çıkarmadı. Bir gün yine o aydınlıkta gidiyorduk, başka bir parıltı daha belirdi. Ondan sonra gemici derhal secdeye kapandı. (M. 239) Bu şükran secdesidir, dedi. Eğer söyleseydim ödün patlardı. Gözünün birini bir balığa, ötekini başka bir balığa dikmiş; eğer bir an gemide uyusaydım öteki balığı göremeyecektim. Balık her zaman denizde şaşkın bir durumdadır. Ama deniz de o balığa şaşmaktadır. Benim içimde o büyüklük ve genişlik nasıl olur? Bende ne var diye şaşmaktadır.
Şair der ki:
“Dünyayı iki şeyden ibaret bilirim ben:
Biri, her şey olan: Sen
Diğeri, Sen olmayanlar!”
Her şeyde Onu aramaya koyulmak
Aramalar, bulmaların başlangıcıdır ya hakikatte…
Onu bulmak
Yana yana Onu aramak aşkından
Onun için sevmek Onu gösterdiği için sevmek O yarattığı için sevmek
Yunus gibi, “Yaradandan ötürü” diye diye, her şeyi sevmek
Yakın yıllara kadar oruç; sindirim açısından bir dinlenmeden ibaret sanılırdı. Tıp ilerledikçe anlaşıldı ki, orucun faydası sadece bu değildir.
Şimdi orucun sağlığımıza neler getirdiğini tıbbî açıdan sindirim sistemi olan karaciğere faydalarını özetleyelim.
Sindirim sistemi, bilindiği gibi, çok kalabalık bir organlar ailesinden kuruludur. Ağız ve çenemizdeki tükrük bezlerinden, dil, ağız, yutak, yemek borusu, mide, 12 parmak bağırsağı, karaciğer, pankreas gibi önemli organlar ve çeşitli bağırsak bölümleri bu sistemin elemanlarıdır. Bu karmaşık organlar topluluğu kompitür bir sistemle otomatik idare edilmektedir. Daha yemeğe başlarken, hatta niyet ederken, tüm bu sistem, kendi görevine uygun biçimde faaliyete geçer. Tabiidir ki, 24 saat devamlı çalışmanın, çoğu kez sinirliliğin ve yanlış beslenmenin etkisi ile bu sistem yıpranır.
İşte oruç, bu sisteme getirilen yılda bir aylık dinlenmedir. Fakat orucun asıl mucizevî hikmeti karaciğer üzerindedir. Zira karaciğerin sindirim sistemi dışında 15 görevi daha vardır. Ömür boyu nöbet tutan bir görevli gibi yıpranır durur.
Bu yüzden, sindirim nedeni ile safra salınması onda diğer görevleri aksatma sorunları yaratır.
Oruçlu iken karaciğer günde 4-6 saat istirahat etmektedir. Yukarıda izah ettiğim sebeplerle oruç dışındaki perhizler yeterli olamaz zira onda bir gramlık bir yiyecek mideye girdi mi, sindirim sisteminin kompitürü harekete geçer ve karaciğer hemen faaliyete başlar. Bu dinlenme senede en az bir ay olmalıdır.
Bazı kimseler her fırsatta kan tahlili yaptırarak kendini emniyette hissetmek isterler. Hâlbuki karaciğer hücresi dile gelse: «Bana yapacağın en büyük yardım, oruçtur» diyecektir.
Orucun karaciğere yardımı bir yandan da kan kimyası yolu iledir. Karaciğerin en güç görevlerinden biri, alınan besinlerle yakılan besinleri dengede tutma işidir. Vücuda giren her besini depo etmek ya da kanda yanmasını biçimlendirmek zorundadır. Hâlbuki oruçta, özellikle gündüz besin alınmaması nedeni ile karaciğer bu besin toplama işinde fevkalade rahatlar. Ve de bu rahatlık sırasında vücut için hayatî önemi haiz globülinleri hazırlar; Bu sayede korunma sistemimiz güçlenir.
Oruclu iken karaciger çok iyi dinlendigi için, kemik iliginin kan yapımı için gerek duyduğu maddeleri daha sağlıklı bir şekilde hazırlar. ( Dr. Haluk Nurbaki, “Kur’an-i Kerim’den Ayetler ve Ilmi Gercekler” )
Oruç tutarken ne yaparsak karaciğeri olumsuz etkileriz ?
Ramazan ayı süresince uzun süre aç kalınmasına rağmen iftar ve sahurda yenilen yüksek kalorili Hamur işleri ve tatlılar nedeniyle vücut kilomuzun kontrolü zorlaşıyor. Bu kısa süre içinde vücut ağırlığında ortaya çıkan artış karaciğerde yağlanmaya yol açıyor. Karaciğer yağlanması, ilerleyerek karaciğer iltihabına (hepatit) ve daha da ilerler ise karaciğer fonksiyon kayıplarına yol açabilen ciddi tablolara neden olabiliyor. Eskiden doktorlar tarafından pek de ciddiye alınmayan bu durum, son yıllarda pek çok nedeni bilinmeyen karaciğer yetmezliği durumunda altta yatan esas faktör olarak karşımıza çıkıyor. Doç. Dr. Murat Saruç “Yüksek karbonhidratlı beslenme insülin kan seviyemizi yükseltmekte bu da karaciğerde daha kolay yağ birikime neden olmaktadır. Özellikle kronik karaciğer hastalığı (hepatit) olan kişiler oruç tutmaya başlamadan önce doktorlarına kontrol olmalı ve gerekli önerileri almalıdır.” diyor. Bu nedenle iftarda ve sahurda yediklerimize çok dikkat etmeli, gereğinden fazla yemek yerine, dengeli ve ölçülü miktarlarda beslenmeye Ramazan ayında da özen göstermeliyiz.
Not: Bunun yanında her türlü kronik rahatsızlıklarda islami ibadetlere hassasiyet gösteren Doktorlara danışmakta yarar vardır. Bazı Doktorlar sakıncası olmasa da tutulmaması yönünde tavsiye edebiliyor.
Beyrûha 